Spółka cywilna jest formą prowadzenia działalności gospodarczej, która oparta jest na współdziałaniu osób związanych umową. Założenie i prowadzenie spółki cywilnej nie kosztuje dużo, więc jest ona jedną z najpopularniejszych form prowadzenia działalności gospodarczej. Lecz gdy jeden ze wspólników umiera, podatnicy mają problem z rozliczeniami. Umowa spółki powinna wskazywać przesłanki i kiedy dojdzie do ich zaistnienia, spółka zostanie rozwiązania. Jeżeli jednak mimo istnienia przewidzianych w umowie powodów rozwiązania spółki, trwa ona nadal za zgodą wszystkich wspólników, uznaje się ją za przedłużoną na czas nieokreślony.
Co się dzieje z spółką jeżeli wspólnik umrze
Spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej, ani nie jest przedsiębiorcą pod względem przepisów Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 431 Kodeksu cywilnego przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Umowa spółki cywilnej obejmuje zobowiązanie zaciągane przez każdego ze wspólników względem wszystkich pozostałych wspólników do dążenia do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony. Powinna być zawarta w formie pisemnej.
W przypadku, gdy w umowie spółki zawarto zastrzeżenie o wejściu spadkobierców w miejsce wspólnika, który już nie żyje, ich wejście do spółki następuje z mocy samego prawa. Oznacza to, że spadkobiercy nie muszą w tym zakresie składać żadnych oświadczeń, a pozostali wspólnicy nie mogą udaremnić wstąpienia do spółki i spółka nie jest wtedy likwidowana.
Śmierć wspólnika może skutkować rozwiązaniem spółki
W przypadku likwidacji spółki nie powoduje ona powstania przychodu po stronie wspólników otrzymujących środki likwidowanej spółki. Do powstania przychodu jednak dojdzie, jeśli wspólnicy dokonają odpłatnego zbycia składników majątku, które otrzymali na skutek usunięcia spółki, a od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym spółka została zlikwidowana, do dnia ich sprzedaży nie upłynęło sześć lat.
Wspólnicy muszą sporządzić wykaz elementów majątkowych obejmujące następujące dane:
- nazwa elementu majątku,
- data nabycia,
- określenie (nazwę) części majątku,
- datę nabycia danego majątku,
- kwotę wydatków poniesionych na nabycie danego majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie majątku wliczoną w koszta uzyskania przychodów,
- wartość początkową,
- metodę amortyzacji,
- sumę odpisów amortyzacyjnych,
- wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikom z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną na dzień jej likwidacji (art. 24 ust. 3a ustawy o PIT)
Dodatkowo powinno się sporządzić spis z natury (§ 27 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów). Powinność ta jest nałożony na podatników podatku dochodowego, to znaczy, że spis z natury sporządzają wspólnicy, ponieważ to oni są podatnikami, a nie spółka.
Na dodatek spis z natury trzeba przygotować również do celów podatku od towarów i usług (art. 14 ustawy o VAT). Zobowiązanie to ciąży na podatniku, który jest spółką osobową. Spisem powinny zostać objęte te produkty, które był w dniu likwidacji spółki, a w odniesieniu do których przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Podstawą opodatkowania jest wartość towaru, jaką ma na dzień rozwiązania spółki.
Przyłączenie się spadkobiercy do spółki
Jeżeli w umowie spółki wykonano warunek o wejściu spadkobierców na miejsce zmarłego wspólnika, to wtedy następuje to z mocy samego prawa. Oznacza to, że spadkobiercy nie muszą składać żadnej papierologii, a pozostali wspólnicy nie mogą uniemożliwić tego przyłączenia się.
Jeśli spadkobierców dołączy do spółki, spowoduje to, że nie dochodzi do rozwiązania spółki cywilnej. A co za tym idzie, nie trzeba dokonywać czynności związanych z likwidacją.
To oznacza, że nie należy sporządzać spisywanie inwentarza likwidacyjnego na gruncie VAT.
Zdjęcia: Pexels.com
